Meer dan 50 miljoen mensen wereldwijd hebben dementie: een syndroom waarbij de cognitieve functie sterker verslechterd dan verwacht en dat veroorzaakt kan worden door meer dan 100 verschillende ziekten. Ondanks de verschillende oorzaken zien we dat bijna alle mensen met dementie ergens tijdens de ziekte probleemgedrag vertonen: gedrag dat door henzelf of anderen in hun omgeving als probleem ervaren wordt. Probleemgedrag is gerelateerd aan een verslechtering van kwaliteit van leven van de persoon met dementie. Tijdig en adequate behandeling is noodzakelijk. Tegelijkertijd is de etiologie complex en zijn er geen standaardoplossingen beschikbaar; alle interventies moeten op de persoon worden afgestemd.
Cafeïne gebruiken we al eeuwen om ons gedrag te beïnvloeden, zoals het verbeteren van de stemming, verminderen van vermoeidheid en verhogen van alertheid. Hoewel dit effect bij gezonde volwassenen algemeen wordt aanvaard, weten we nog weinig over de invloed van cafeïne op het gedrag van mensen met dementie.
In het proefschrift “Caffeine: a cup of care?” wordt aan de hand van vier verschillende studies de relatie tussen cafeïne en probleemgedrag bij mensen met dementie verkend. De studies laten geen unidirectioneel en consistent lineair verband zien, waarbij de conclusie getrokken zou kunnen worden dat er geen verband bestaat. Echter, het proefschrift levert het argument dat er een complexe relatie bestaat tussen cafeïne en gedragssymptomen bij mensen met dementie, en dat deze relatie kan verschillen per persoon, per dosis, per tijd van inname en ook beïnvloed kan worden door de dementie zelf. Meer of minder koffie kan wel degelijk invloed hebben op gedrag bij mensen met dementie.
Aangezien het gebruik van cafeïne makkelijk te beïnvloeden is, terwijl probleemgedrag in het algemeen moeilijk te behandelen is, een grote belasting vormt voor zorgverleners en de kwaliteit van leven van de persoon met dementie vermindert, is het aan te raden cafeïnegebruik mee te nemen in de analyse van gedrag en waar passend het gebruik te reguleren. Op deze manier kunnen we wellicht de kwaliteit van leven van iemand met dementie verbeteren.
Op 18 mei 2021 promoveerde Michelle Kromhout op het onderzoek naar cafeïne en probleemgedrag bij mensen met dementie. Het proefschrift “Caffeine: a cup of care?” en de bijbehorende stellingen zijn te downloaden op www.tolokku.nl/proefschrift als pdf en als smartreader (ePub).