nr. 1 – maart 2022

De gevolgen van de COVID-19 maatregelen voor het welbevinden van bewoners
Om de impact van de COVID-19-maatregelen op bewoners van instellingen voor langdurige zorg te onderzoeken, hielden auteurs twee enquêtes en inventariseerden de mening van behandelaren en die van zorgmedewerkers, familie en bewoners zonder ernstige cognitieve beperkingen. Dit artikel beschrijft de gecombineerde resultaten over sociale contacten en eenzaamheid, probleemgedrag en affect, en door professionals opgedane inzichten om toe te passen in de toekomst.

Het delen van mantelzorg: wat zijn de overwegingen?
Als gevolg van maatschappelijke, politieke en demografische ontwikkelingen neemt de druk op mantelzorgers van kwetsbare, thuiswonende senioren toe. Om deze druk te verlichten, wordt in de omgeving van zorgvragers naar mogelijkheden gezocht om zorgtaken met anderen te delen. Veel mantelzorgers lijken hierbij echter een drempel te ervaren. Dit kwalitatieve onderzoek richt zich op het begrijpen van de overwegingen die bij het delen van zorgtaken een rol spelen.

Een passende aanpak van eenzaamheid
Dit artikel maakt, aan de hand van de beschrijving van drie persona, een vertaalslag van empirische data naar de praktijk. Elke persona is een subgroep van eenzame, oudere mensen en wordt beschreven aan de hand van verschillende risicofactoren voor eenzaamheid. Op basis daarvan gaan auteurs na wat het mogelijke effect is van het verbeteren van een aantal van deze situaties voor vermindering van eenzaamheid.

Gewenste zorg in de laatste levensfase, een palliatief zorgpad – Praktijkvragen
Een van de belangrijkste methoden om een zorgproces voldoende in te richten, is het ontwikkelen en implementeren van een zorgpad. In de regio Westelijke Mijnstreek zijn enkele verbeterpunten in het palliatieve zorgproces gesignaleerd. Als antwoord hierop wordt in deze regio een proactief, interdisciplinair transmuraal palliatief zorgpad ontwikkeld en geïmplementeerd.

Dementie en depressie: muziektherapie als therapeutisch én diagnostisch instrument? – Praktijkvragen
Dementie en depressie zijn twee veel voorkomende pathologieën op oudere leeftijd. Hoewel er bij dementie, en in mindere mate ook bij depressie, verschillende cognitieve capaciteiten onder druk staan, toont muziektherapie duidelijk aan dat de gevoelswereld van de oudere persoon niet stilvalt. In deze studie wilden we exploreren op welke manier een analyse van het muziektherapeutisch proces een bijdrage kan leveren aan de differentiële diagnose tussen dementie en depressie.

De bekendheid van frailty in de praktijk –  Praktijkvragen
Ondanks de vele bestaande initiatieven in het uitwerken van richtlijnen, alsook het ontstaan van geriatrische dagziekenhuizen, is bijkomende aandacht voor frailty problematiek nodig. De vraag die hierbij kan worden gesteld, is: ‘Welke kennis en skills bezitten gezondheidswerkers, bij wie het voornaamste doelpubliek de oudere is, rond het thema frailty?’. Er werd gebruik gemaakt van een semigestructureerd interview, om na te gaan wat de huidige kennis en visie van het concept frailty is bij zorgverleners werkzaam in een ziekenhuis.

Zorgen om dementiezorg – Opinie
Dik Kits: “Een mens met dementie kan zijn behoeften en gevoelens niet meer goed uiten. Voor de omgeving wordt het steeds lastiger om zijn beweegredenen en bezieling te kennen. Daarom vraagt goede zorg zo nadrukkelijk om empathie.”

Bewuste patiënten met ernstig chronisch niet-aangeboren hersenletsel in de Nederlandse verpleeghuizen  – Voor u gesignaleerd
Het doel van de studies in het proefschrift van Roy Kohnen was om te beantwoorden hoe vaak gedragsveranderingen in het algemeen, en agitatie/agressie en seksueel ontremd gedrag in het bijzonder, voorkomen bij patiënten met ernstig NAH in de Nederlandse verpleeghuizen. Daarnaast worden er antwoorden gegeven op de vragen wat uitlokkende factoren zijn van deze gedragsverandering.

De gevolgen van de COVID-19 maatregelen voor het welbevinden van bewoners van instellingen voor langdurige zorg

Inleiding Bewoners en medewerkers van instellingen voor langdurige zorg (ILZ) zijn kwetsbaar voor COVID-19 en de gevolgen daarvan.'' Er is een hoog risico op verspreiding'; bijvoorbeeld door fysiek contact tijdens de zorgverlening of het delen van fysieke ruimtes en sanitair. Bovendien kunnen bewoners met cognitieve beperkingen zich niet altijd houden aan de preventieve maatregelen zoals de 1,5 meter afstand. Daarnaast zijn bewoners kwetsbaar vanwege hun algehele kwetsbaarheid en immunosuppressieve medicatie. Vanaf het begin van de pandemie tot en met oktober…

Het delen van mantelzorg: wat zijn de overwegingen?

Inleiding Als gevolg van maatschappelijke, politieke en demografische ontwikkelingen zoals een toenemende vergrijzing, een afnemende beroepsbevolking en een terugtredende overheid wordt van senioren verwacht dat zij langer zelfstandig thuis blijven wonen. De groep thuiswonende senioren is kwetsbaar en complex, omdat ze te maken kan krijgen met lichamelijke en cognitieve beperkingen, zoals diabetes, hoge bloeddruk en dementie,,, waarbij met name de groep alleenstaanden relatief veel zorg gebruikt. Deze groeiende groep thuiswonende, alleenstaande senioren is voor een groot gedeelte afhankelijk van mantelzorg:…

Een passende aanpak van eenzaamheid: een vertaalslag van empirische data naar de praktijk

Inleiding Eenzaamheid is een negatieve ervaring die gerelateerd is aan wat zich afspeelt in de contacten met mensen om iemand heen. Dit kunnen contacten zijn waarin die persoon haar of zijn diepste gevoelens deelt, of contacten waarin samen plezier wordt beleefd, bijvoorbeeld via het delen van belangstelling, vaardigheden of bezigheden. Eenzaamheid wordt gedefinieerd als “ het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties.” Eenzaamheidsgevoelens variëren tussen matige en zeer sterke gevoelens van onder…

Gewenste zorg in de laatste levensfase, een palliatief zorgpad met potentie

Inleiding Als gevolg van de vergrijzing, een toename van het bevolkingsaantal en een toename van het aantal personen met een chronische ziekte, wordt verwacht dat de vraag naar palliatieve zorg in Nederland zal toenemen. Palliatieve zorg wordt door de WHO gedefinieerd als: ‘een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun families die worden geconfronteerd met problemen die verband houden met een levensbedreigende ziekte. Het voorkomt en verlicht lijden door vroegtijdige identificatie, juiste beoordeling en behandeling van…

Dementie en depressie: muziektherapie als therapeutisch én diagnostisch instrument?

Introductie Dementie is meer dan ooit een belangrijk maatschappelijk en klinisch thema. Omwille van de invaliderende gevolgen van dementie en de hoge financiële kosten voor de maatschappij, dringen maatregelen voor vroegtijdige detectie, gepaste ondersteuning en zorgplanning zich op. Zo gaat er in het laatste decennium dan ook steeds meer aandacht naar de vroege detectie van dementie, idealiter in een prodromale/preklinische fase. Hiervoor wendt men verschillende methoden aan waaronder neurocognitieve tests, hersenbeeldvorming en andere technieken zoals het gebruik van cerebrospinale biomarkers.,,…

De bekendheid van frailty in de praktijk

Inleiding Belgische en Europese cijfers geven aan dat de groepen 65+ers en 85+ers aanzienlijk toenemen. Hoewel dit kan beschouwd worden als een triomf van onze gezondheidszorg, (op)voeding, opleiding en economisch welzijn, vormt het een grote en boeiende uitdaging. Het risico op negatieve gezondheidskenmerken vergroot immers naarmate de leeftijd vordert. Eén van de belangrijkste bezorgdheden aangaande onze ouder wordende samenleving is frailty. Frailty wordt in de literatuur op erg uiteenlopende wijzen beschreven. Bij wijze van consensus wordt het beschouwd als een…

Zorgen om dementiezorg

Een mens met dementie kan zijn behoeften en gevoelens niet meer goed uiten. Voor de omgeving wordt het steeds lastiger om zijn beweegredenen en bezieling te kennen. Daarom vraagt goede zorg zo nadrukkelijk om empathie. In de dementiezorg kan nog meer ingezet worden op verdere ontwikkeling van empathische vaardigheden. De uitdaging ligt in transformatie van een starre leef- en werkomgeving en opleiding en coaching van zorgverleners. Nederland is ten opzichte van het buitenland goed bezig in de hulp aan en…

Bewuste patiënten met ernstig chronisch niet-aangeboren hersenletsel in de Nederlandse verpleeghuizen

Er is weinig bekend over patiënten met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) die bij bewustzijn zijn en binnen een Nederlands verpleeghuis verblijven. Dat geldt voor patiënten met het klassieke Locked-in Syndroom (LIS) in het bijzonder. Met betrekking tot de verpleeghuiszorg voor jonge volwassenen in Nederland, is er sprake van een kennislacune van 30 jaar. Er zijn in de jaren 90 een drietal rapporten gepubliceerd waarvan de conclusies en aanbevelingen nooit zijn geëvalueerd. Er wordt inmiddels hard aan gewerkt om de aanbevelingen van…