nr. 3 – september 2020

In dit nummer is opgenomen een artikel  over de uitbraak van COVID-19 in de verpleeghuiszorg met als doel te begrijpen wat we kunnen leren van andere crisissen of rampen wereldwijd. Het artikel verscheen in mei online,  maar lijkt  niet aan actualiteit te hebben ingeboet.

Ook in de andere artikelen in dit issue is aandacht voor de betekenis van de pandemie.  Zoals in het redactioneel van één van onze nieuwe redacteuren Louise Meijering waarin zij haar agenda presenteert voor onderzoek naar (betekenisvolle) beweging. In de context van de huidige bewegingsbeperkingen krijgt dit onderzoek extra relevantie.

In twee voor ons tijdschrift bewerkte vertalingen wordt het gebruik van (informatie)technologie bij en door ouderen met cognitieve beperkingen vanuit verschillende perspectieven belicht.

Het laatste artikel in dit issue brengt persoonsgerichte zorg aan bewoners met dementie in Vlaamse woonzorgcentra in kaart.

Passende in een lange traditie van bijdragen in dit tijdschrift over wat gelukkig (goed, succesvol) ouder worden inhoudt, bespreekt Frits de Lange tot slot een essay van Cretien van Campen met diens visie anno 2020.

Naar betekenisvolle beweging

Mobiliteit of fysieke beweging draagt bij aan gezondheid en kwaliteit van leven op latere leeftijd. Het onderzoek naar fysieke beweging op latere leeftijd vindt momenteel veelal plaats in twee gescheiden stromingen, over respectievelijk kwantitatieve en objectieve patronen en kwalitatieve en subjectieve ervaringen van mobiliteit. Dit redactioneel gaat over welke innovaties in onderzoek nodig zijn om het inzicht in mobiliteit op latere leeftijd te vergroten. Dat dergelijk onderzoek naar wat beweging betekenisvol maakt van vitaal belang is, wordt eens te meer…

Uitbraak COVID-19 in de verpleeghuiszorg

Inleiding De ouderenzorg wordt momenteel hard getroffen door de uitbraak van COVID-19 infecties. Ouderen zijn een kwetsbare groep waarbij COVID-19 ernstige gevolgen kan hebben. De verpleeghuizen zijn al enkele weken gesloten voor de buitenwereld in de hoop het virus buiten de deuren te houden. Ook worden in verpleeghuizen nieuwe corona-afdelingen gestart voor ouderen die besmet zijn. Voor bewoners van verpleeghuizen is het een vreemde situatie waarin zij hun naasten niet meer zien, niet meer naar buiten kunnen, niet meer naar…

Perspectieven van stakeholders over het gebruik van technologie in de zorg voor thuiswonende ouderen met dementie

Inleiding Veel ouderen geven er de voorkeur aan om zelfstandig te wonen en zo lang mogelijk in hun eigen huis te blijven wonen, in het Engels 'aging in place' genoemd.' Langer zelfstandig wonen wordt aangemoedigd door beleidsmakers vanwege het toenemende aantal ouderen binnen de westerse samenlevingen, het tekort aan zorgprofessionals en de toename van de kosten van de gezondheidszorg. Ouderen kunnen echter moeilijkheden ervaren bij het uitvoeren van diverse taken op het gebied van het huishouden, met name wanneer ze…

ICT als instrument voor het sociaal en emotioneel welbevinden

Introductie Ouderen met cognitieve beperkingen worden vaak geconfronteerd met uitdagingen op mentaal, sociaal of fysiek vlak. In de afgelopen decennia is informatie- en communicatietechnologie (ICT) steeds meer mogelijkheden gaan bieden om het dagelijks leven te vergemakkelijken. Als we kijken naar hun specifieke wensen, behoeften en strategieën bij het ouder worden, lijkt ICT ook het leven van ouderen met cognitieve beperkingen te kunnen ondersteunen. Echter, het gebruik van ICT door deze ouderen is niet vanzelfsprekend.' Eerdere studies richtten zich bij het…

Persoonsgerichte zorg voor personen met dementie in Vlaamse woonzorgcentra

Achtergrond De zorg voor personen met dementie evolueert sterk, met de laatste decennia steeds meer aandacht voor belevingsgerichte en persoonsgerichte zorg. Verwante termen die vaak gebruikt worden voor persoonsgerichte zorg zijn betekenisvolle zorg, aandachtsgerichte zorg, positieve gezondheid of sociale benadering. Binnen de Vlaamse dementiezorg zijn echter de termen belevingsgerichte en persoonsgerichte zorg het meest gebruikelijk. Bij belevingsgerichte zorg is het uitgangspunt het contact met de persoon met dementie. Dit contact is niet enkel gevoelsmatig en intuïtief; het vraagt specifieke kennis,…

Crétien van Campen. Gelukkig ouder worden in een veranderende samenleving. Een pleidooi voor zingeving en creativiteit.

In dit essay stelt SCP-onderzoeker Crétien van Campen de vraag ‘wat is gelukkig ouder worden? centraal. Een filosofische vraag met een sterke normatieve lading, een gewaagd thema dus voor het SCP, dat zich doorgaans beperkt tot voorzichtige conclusies op basis van empirisch onderzoek. Van Campen zet het geluk van ouderen echter op de agenda, omdat hij meent dat ouderenbeleid dat zich beperkt tot zorg, welzijn en wonen, kwetsbare mensen op leeftijd onvoldoende uitdaagt om goed ouder te worden. Hij wil…

Signalementen 2020/3

Dementie op jonge leeftijd: promotie, boek en symposium Dementie wordt beschouwd als een ouderdomsziekte, met de ziekte van Alzheimer als meest voorkomende vorm. Toch heeft 6 tot 9 % van de patiënten al klachten of verschijnselen van dementie voordat ze 65 jaar zijn. Deze groep noemen we jonge mensen met dementie. Op tijd een diagnose stellen is bij hen vaak extra lastig omdat hun geheugen vaak niet als eerste is aangetast. Niet meer herkennen van voorwerpen of ander gedrag is…