nr. 4 – december 2022

Welke woorden gebruiken ouderen als het gaat om ouder worden en kwetsbaarheid?
Kwetsbaarheid komt vaak voor bij ouderen. Desondanks gebruiken ouderen zelf deze term niet of nauwelijks. De volgende vragen staan centraal in dit onderzoek: welke woorden worden gebruikt in de Nederlandstalige literatuur en welke woorden herkennen en gebruiken ouderen zelf in het beschrijven van ouder worden en kwetsbaarheid? In dit onderzoek is o.a. een Delphi procedure uitgevoerd bij een ouderenpanel.

Naar een toekomstbestendige medische zorg voor ouderen met complexe multimorbiditeit door interprofessionele samenwerking
Dit kwalitatieve onderzoek beschrijft de resultaten van focusgroep-interviews met specialisten ouderengeneeskunde, verpleegkundig specialisten en physician assistants uit meerdere langdurige zorgorganisaties met ervaring in interprofessioneel samenwerken.

Groepstherapie met assistentie van een pony
Er is een toenemende focus op het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen met dementie en is er een groeiende behoefte aan (nieuwe) psychosociale interventies die de kwaliteit van leven doen toenemen. Een voorbeeld hiervan is Animal assisted therapy (AAT), een doelgerichte, geplande en gestructureerde therapeutische interventie die geleid en/of uitgevoerd wordt door professionals, waarbij dieren worden ingezet

Pijn en neurocognitieve stoornissen: stand van zaken en de weg nog te gaan
Cognitieve stoornissen kunnen de beleving van pijn veranderen en de diagnostiek en behandeling bemoeilijken. In deze review wordt vanuit een interdisciplinair perspectief de epidemiologie van pijn bij cognitieve stoornissen en de huidige stand van zaken besproken en samengevat waar de kennishiaten nog liggen.

Alcoholgebruik bij thuiswonende 65+ – Voor u gesignaleerd. Het beeld dat we hebben van thuiswonende 65+ is vaak niet gelinkt aan alcoholgebruik en zeker niet aan overmatig alcoholgebruik. Lichamelijke en psychologische klachten worden daarom vaak onder de noemer ‘het verouderingsproces’ geplaatst. Er wordt, bij deze populatie, zelden gedacht aan het mogelijk verband tussen lichamelijke/psychische klachten en alcoholgebruik. Uit het promotieonderzoek van Yannic van Gils blijkt onder andere dat alcoholgebruik van 65+ vaker voorkomt dan initieel gedacht.

Sprakeloos. Ruimte maken voor verzwegen kennis in gerontologisch onderzoek – Opinie
TGG nodigde prof. dr. Tineke Abma uit om een opinie te schrijven naar aanleiding van haar Prof. dr. Knooklezing tijdens het 16^e Nationaal Gerontologiecongres. “In ons huidig tijdsgewricht hechten beleidsmakers en onderzoekers steeds meer belang aan de stem en het perspectief van ouderen in onderzoek. Ouderen zelf trouwens ook. Maar participatie en zeggenschap onderschrijven is één, het in de praktijk brengen blijkt weerbarstig.”

Abstracts 16^de Nationaal Gerontologiecongres

De Nederlandse Vereniging voor Gerontologie (NVG-KNOWS) organiseerde op 14 oktober 2022 het Nationaal Gerontologiecongres. In TGG publiceren we de abstracts. We roepen alle auteurs op tot het indienen van een manuscript bij TGG! Zie de auteursrichtlijnen voor meer informatie over de rubrieken.

Welke woorden ouderen gebruiken als het gaat om ouder worden en kwetsbaarheid: een Delphi-studie

Inleiding Kwetsbaarheid is een term die veel, en in toenemende mate, wordt gebruikt in het omschrijven van individuen met een verhoogd risico op negatieve gezondheidsuitkomsten als gevolg van meerdere lichamelijke, psychische en/of sociale problemen. Kwetsbaarheid komt vaak voor onder ouderen. Daarbij wordt kwetsbaarheid in de wetenschap en in de gezondheidszorg veelal vanuit klinisch oogpunt bekeken, waarbij in kaart wordt gebracht wat risicofactoren zijn, hoe gescreend kan worden op kwetsbaarheid of hoe men kwetsbaarheid kan omkeren. Voor individuele perspectieven van ouderen…

Naar een toekomstbestendige medische zorg voor ouderen met complexe multimorbiditeit door interprofessionele samenwerking: leren van ervaringen uit de langdurige zorg

Introductie Het bieden van medische zorg van goede kwaliteit aan ouderen met complexe multimorbiditeit wordt een belangrijke uitdaging in de komende decennia. Door een groeiende behoefte aan zorg en door schaarste aan zorgprofessionals, waaronder specialisten ouderengeneeskunde (SO), komt goede medische zorg aan deze groep ouderen steeds meer onder druk te staan. Zowel in de langdurige zorg aan ouderen als voor thuiswonende ouderen wordt de druk sterk gevoeld, en worden verpleegkundig specialisten (VS) en physician assistants (PA) in toenemende mate ingezet.…

Groepstherapie met assistentie van een pony. Het effect op de kwaliteit van leven van ouderen met dementie

Inleiding Dementie Met de vergrijzing van de bevolking neemt het aantal mensen met dementie toe. Op dit moment zijn er in Nederland ruim 290.000 mensen die aan dementie lijden; de verwachting is dat dit aantal tot 2050 verder zal oplopen naar ruim 620.000. In Vlaanderen waren er in 2020 ruim 140.000 mensen met dementie, waarbij de verwachting is dat dit aantal verdubbeld zal zijn in 2070. Dementie is een verzamelbegrip van ziektebeelden die gekenmerkt worden door progressieve cognitieve stoornissen en…

Pijn en neurocognitieve stoornissen: stand van zaken en de weg nog te gaan

Inleiding Zelfrapportage van pijn vormt de gouden standaard bij pijnmetingen, en is daardoor sterk afhankelijk van het vermogen om verbaal over de pijn te kunnen communiceren. Hierdoor is het kunnen vaststellen en interpreteren van pijn bij mensen met cognitieve stoornissen een enorme uitdaging. De laatste decennia is, mede door Nederlandse onderzoekers, onze kennis omtrent pijnverwerking, pijnbeleving en pijnherkenning in deze groep gegroeid. Desondanks blijven er nog een aantal zeer belangrijke vragen onbeantwoord, vragen waarop de antwoorden juist zo nodig zijn…

Alcoholgebruik bij thuiswonende 65+

Het beeld dat we hebben van thuiswonende 65+ is vaak niet gelinkt aan alcoholgebruik en zeker niet aan overmatig alcoholgebruik. Lichamelijke en psychologische klachten worden daarom vaak onder de noemer ‘het verouderingsproces’ geplaatst. Er wordt, bij deze populatie, zelden gedacht aan het mogelijk verband tussen lichamelijke/psychische klachten en alcoholgebruik. Onderzoek geeft echter aan dat alcoholgebruik en zelfs overmatig alcoholgebruik vaker voorkomt bij 65+ dan initieel gedacht. Aan de hand van gevalideerde vragenlijsten hebben we gepeild naar het alcoholgebruik, drinkmotieven, weerbaarheid…

Abstracts 16de Nationaal Gerontologiecongres: Een ‘decade of healthy ageing’. Droom of realiteit?

Symposia (S), workshops (W) en posterpresentaties (P) Voorzitter: Dr. Eric Schoenmakers PARALLELRONDE 1: 11.20 – 12.20 uur S1 Naar een sociale netwerkrichtlijn voor ouderen C. van Campen1, E.C. Schoenmakers2 1Sociaal en Cultureel Planbureau, 2Fontys Hogescholen De overheid heeft in toenemende mate aandacht voor het inzetten op leefstijlfactoren die het welzijn en de gezondheid van burgers beïnvloeden. Voorbeelden hiervan zijn de beweegrichtlijnen, de ‘rookvrije generatie’, voedingsvoorschriften en recentelijk de sociale afstandsrichtlijnen tijdens de corona-lockdowns. Het ministerie van VWS werkt aan de…

Sprakeloos. Ruimte maken voor verzwegen kennis in gerontologisch onderzoek

In ons huidig tijdsgewricht hechten beleidsmakers en onderzoekers steeds meer belang aan de stem en het perspectief van ouderen in onderzoek. Ouderen zelf trouwens ook. Maar participatie en zeggenschap onderschrijven is één, het in de praktijk brengen blijkt weerbarstig. In een recente systematic review laten James en Buffel (2022) zien dat er wereldwijd slechts 26 studies verschenen waarin ouderen participeerden, waarbij de mate van zeggenschap overwegend beperkt was tot informatie-uitwisseling en de samenwerking tussen onderzoekers en ouderen vaak moeizaam verliep.…